अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर

 अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर आपल्या कॉम्प्युटरची मेमरी आणि कॉम्प्युटरमधिल संपूर्ण हार्ड डिस्क ड्राईव्ह, फ्लॉपी डिस्क यामध्ये व्हायरस शोधण्याचे काम करतो. या शोधण्यामध्ये त्याला व्हायरस सापडल्यास तो साफ (Clean), नष्ट (Delete), बंदिस्थ (Quarantine) करण्याची सुविधा अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरमध्ये असते. सध्या बरेच अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर उपलब्ध आहेत तरीही त्यातील नॉर्टन (Norton) आणि मॅकॅफी (McAfee) हे दोन अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर सर्वात जास्त प्रसिद्ध आहेत.

कॉम्प्युटर व्हायरस

व्हायरस म्हणजे विषाणू. ज्याप्रमाणे हानिकारक डासांद्वारे आपल्या शरीरामध्ये विषाणूंचा प्रसार होवून एखादी व्यक्ती आजारी पडते त्याचप्रमाणे कॉम्प्युटरमध्ये असलेल्या हानिकारक/अनावश्यक प्रोग्राममूळे कॉम्प्युटरमधिल व्यवस्थित चालणार्‍या प्रोग्राम्सना आणि कॉम्प्युटरच्या स्वतःच्या फाईली जाणूनबुजून खराब केल्या जातात. परिणामी चांगला चालणारा कॉम्प्युटर बिघडतो. कॉम्प्युटर व्हायरस बनविणारी व्यक्ती नक्किच विकृत बुद्धिची असते, यात वाद नाही. कारण मुळात इतरांना त्रास देवून आनंदी होणारी व्यक्ती चांगली असूच शकत नाही. सर्वच व्हायरस आपला कॉम्प्युटर बिघडवितात असे नाही. तर प्रत्येक व्हायरस हा तो बनविणार्‍या (विकृत बुद्धिच्या) प्रोग्रामरने सांगितलेल्या सुचनेप्रमाणे काम करतो. एकेकाळी व्हायरस म्हणजे कॉम्प्युटर बिघडविणारा प्रोग्राम असा समज होता. सध्याच्या काळातील व्हायरस हा निरनिराळ्या प्रकारे काम करतो. फक्त इतरांचे कॉम्प्युटर बिघडविणे या व्यतिरीक्त त्यांच्या कॉम्प्युटरमधिल महत्वाची माहिती चोरणे, एखाद्या गोष्टीची प्रसिद्धी करणे, क्रेडीट कार्डची माहिती शोधून ती पाठविणे, पासवर्ड शोधणे. इ. अशा प्रकारे इतरांच्या कॉम्प्युटरमधिल महत्वाची माहिती चोरुन तो व्हायरस बनविणारा प्रोग्रामर त्याचा काय उपयोग करीत असेल हे सांगण्याची गरज नाही. कॉम्प्युटर व्हायरस हा तीन प्रमुख प्रकारांमध्ये विभागला जातो. १. व्हायरस (Viruses) २. ट्रोजन हॉर्स (Trojan horses) ३. वर्म (Worms) १. व्हायरस (Viruses) : म्हणजे एखाद्या प्रोग्रामरने बनविलेला असा एखादा छोटासा प्रोग्राम अथवा प्रोग्रामचा छोटासा भाग ज्याचा उद्देश दुसर्‍याच्या कॉम्प्युटरमधिल फाईली खराब करुन कॉम्प्युटरला बिघडविणे हा असतो. २. ट्रोजन हॉर्स (Trojan horses) : हा प्रामुख्याने कॉम्प्युटरमधिल एखाद्या अथवा सर्वच सॉफ्टवेअर तसेच इतर ऍप्लिकेशन्सना इजा पोहचविणे या विध्वंसक उद्देशाने बनविला जातो. ३. वर्म (Worms) : हा प्रामुख्याने कॉम्प्युटरच्या मेमरीला इजा पोहचविण्याचे तसेच कॉम्प्युटरमधिल गोष्टींची/फाईलींची स्वतःहून अनावश्यक अनेक डुप्लीकेट फाईलींची निर्मिती करण्याच्या उद्देशाने बनविला जातो. सध्या प्रामुख्याने एखाद्या गोष्टीच्या (एखाद्य सोफ्टवेअरच्या, वेबसाईटच्या, वस्तुच्या, औषधाच्या) जाहिरातीसाठी या वरील तीन व्हायरसच्या प्रकारांचा उपयोग केला जातो. अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर आपल्या कॉम्प्युटरची मेमरी आणि कॉम्प्युटरमधिल संपूर्ण हार्ड डिस्क ड्राईव्ह, फ्लॉपी डिस्क यामध्ये व्हायरस शोधण्याचे काम करतो. या शोधण्यामध्ये त्याला व्हायरस सापडल्यास तो साफ (Clean), नष्ट (Delete), बंदिस्थ (Quarantine) करण्याची सुविधा अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरमध्ये असते. सध्या बरेच अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर उपलब्ध आहेत तरीही त्यातील नॉर्टन (Norton) आणि मॅकॅफी (McAfee) हे दोन अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर सर्वात जास्त प्रसिद्ध आहेत. अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर काम कसे करते ?   अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर कॉम्प्युटरमधिल सर्व फाईल्समधिल प्रोग्राम चाळून त्यामध्ये इतर फाईलींना खराब करणारा अथवा आपणहून इतर फाईलींमध्ये शिरणारा प्रोग्राम असल्याची सुचना असलेल्या फाईली शोधण्याचे काम करते. एखाद्या अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरमध्ये व्हायरस शोधण्याच्या प्रकारामध्ये दोन विभाग पडतात. १) तंतोतंत नावाने शोध २) व्हायरस सदृश प्रोग्रामचा शोध. या दोन प्रकारातील व्हायरस सदृश प्रोग्रामचा शोध हा प्रकार जास्त प्रभावशाली असतो कारण मुळात एखाद्या फाईलचे नाव आणि स्वरुप काहीही असो त्यातील प्रोग्राममधिल कृती व्हायरसप्रमाणे आहे का या गोष्टीचा शोध या प्रकारामध्ये घेतला जातो. एखादे अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर कॉम्प्युटरमधिल व्हायरस शोधण्यात कितीही कार्यक्षम आणि प्रभावी असले तरी व्हायरस बनविणारे देखिल अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरचा अभ्यास करत असतात आणि कुठल्याही अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरला शोधता येणार नाही नविन वेगळा आणि उपद्रवी व्हायरस बनवितात. अशावेळी नविन व्हायरस जुन्या अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरला शोधता येत नाही व तो व्हायरस खुशाल त्या कॉम्प्युटरमध्ये आपले काम करत राहतो. ज्याप्रमाणे कुठल्याही औषधाची एक अंतिम मुदत (Expire Date) असते त्याच प्रमाणे कुठलेही अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर काही महिन्यानी थोडेफार कमकुवत बनते म्हणजेच नविन आलेल्या व्हायरसला ते शोधू शकत नाही. म्हणूनच या जुन्या झालेल्या अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर्सना वेळोवेळी अद्ययावत (Upgrade/Update) करणे आवश्यक असते. सध्या सर्वच अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर बनविणार्‍या कंपन्या त्यांच्या सॉफ्टवेअरसाठी वेळोवेळी त्यांच्या वेबसाईटवर नविन व्हायरस शोधण्यासाठीचे व त्यांचे सॉफ्टवेअर अद्ययावत करण्याचे प्रोग्राम मोफत देतात. कॉम्प्युटर व्हायरसला आळा कसा घालावा ?   १. दर पंधरादिवसांनी / महिन्याला आपल्या कॉम्प्युटरला अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरने संपूर्ण स्कॅन करुन घ्यावे. २. दर पंधरादिवसांनी / महिन्याला आपण जो अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर वापरता तो त्या कंपनीच्या वेबसाईटवरुन ऑनलाईन अथवा अपडेशनचा पॅच डाऊनलोड करुन अद्ययावत करावा. ३. दुसर्‍यांच्या कॉम्प्युटरमधिल कुठलीही फाईल आपल्या कॉम्प्युटरमध्ये कॉपी करण्यापुर्वी अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरद्वारे त्या फाईलमध्ये व्हायरस आहे का ते पहावे. ४. ईमेलद्वारे आलेल्या कुठल्याही फाईलीली डाऊनलोड करुन उघडून पहाण्यापुर्वी अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरद्वारे त्या फाईलमध्ये व्हायरस आहे का ते पहावे. ५. अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर ऑटो अनेबल मोडवर ठेवावे म्हणजेच ते आपणहून व्हायरस शोधण्याचे काम दरवेळी करीत राहील म्हणजेच कुठलाही व्हायरस सापडल्यास अथवा आढळल्यास त्वरीत त्याची सुचना तो देतो. कॉम्प्युटर व्हायरसला आळा कसा घालावा ?   १. दर पंधरादिवसांनी / महिन्याला आपल्या कॉम्प्युटरला अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरने संपूर्ण स्कॅन करुन घ्यावे. २. दर पंधरादिवसांनी / महिन्याला आपण जो अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर वापरता तो त्या कंपनीच्या वेबसाईटवरुन ऑनलाईन अथवा अपडेशनचा पॅच डाऊनलोड करुन अद्ययावत करावा. ३. दुसर्‍यांच्या कॉम्प्युटरमधिल कुठलीही फाईल आपल्या कॉम्प्युटरमध्ये कॉपी करण्यापुर्वी अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरद्वारे त्या फाईलमध्ये व्हायरस आहे का ते पहावे. ४. ईमेलद्वारे आलेल्या कुठल्याही फाईलीली डाऊनलोड करुन उघडून पहाण्यापुर्वी अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअरद्वारे त्या फाईलमध्ये व्हायरस आहे का ते पहावे. ५. अँटी-व्हायरस सॉफ्टवेअर ऑटो अनेबल मोडवर ठेवावे म्हणजेच ते आपणहून व्हायरस शोधण्याचे काम दरवेळी करीत राहील म्हणजेच कुठलाही व्हायरस सापडल्यास अथवा आढळल्यास त्वरीत त्याची सुचना तो देतो.